O nas

Komparatystyka, zwana czasem literaturą porównawczą, u swych romantycznych początków wyrastała z zainteresowania językową i kulturową odmiennością. Jej narodzinom towarzyszyło przekonanie o wysokiej wartości tego, co powstaje z dala od głównych centrów cywilizacyjnych, poza europejskim kręgiem kulturowym lub na jego niedocenianych wcześniej peryferiach. W toku XIX wieku dyscyplina ukształtowała się jednak jako badanie oddziaływań i zależności pomiędzy literaturami poszczególnych narodów europejskich. Często prowadziło to w tym czasie do mechanicznego i przewidywalnego w swych rezultatach wykazywania wpływu wielkich pisarzy na pomniejszych, jednych literatur (“wielkich”) na pozostałe. W XX stuleciu to zawężające rozumienie zaczęło odchodzić w przeszłość. Zainteresowania komparatystyki objęły teksty tworzone w rozmaitych językach i ich relacje z różnymi sferami kultury. W roku 1961 amerykański germanista Henry Remak pisał:

“Komparatystyka literacka to badanie literatury wykraczające poza granice jednego poszczególnego kraju i badanie związków między literaturą z jednej strony a innymi dziedzinami wiedzy i świadomości, takimi jak sztuka […], filozofia, historia i nauki społeczne (na przykład polityka, ekonomia, socjologia), nauka, religia itp. z drugiej strony” (przeł. W. Tuka).

Takie szerokie rozumienie dyscypliny przyświecało także twórcom Pracowni Komparatystyki Literacko-Kulturowej, która powstała na ówczesnym Wydziale Filologicznym UMK w 2011 roku. 1 października 2019 roku weszła ona w skład nowo utworzonej Katedry Teorii Literatury i Komparatystyki na Wydziale Humanistycznym UMK. Katedra skupia badaczki i badaczy zajmujących się zagadnieniami wykraczającymi poza granice literatur poszczególnych narodów, grup etnicznych czy języków. Służy integracji ponad utrwalonymi podziałami dyscyplinarnymi, tworząc platformę do dyskusji, wymiany idei, konfrontacji różnych podejść metodologicznych i doświadczeń badawczych.

W opracowywaniu programu studiów licencjackich na kierunku komparatystyka literacko-kulturowa, istniejących na UMK od 2014 roku, uczestniczyli poloniści, angliści, filologowie klasyczni, germaniści, romaniści, slawiści i kulturoznawcy. Dbamy o to, by osoby wykładające poszczególne przedmioty na komparatystyce reprezentowały rozmaite dyscypliny i subdyscypliny humanistyczne, przekazując studentkom i studentom aktualną wiedzę na temat relacji międzyliterackich i międzykulturowych, stosunku literatury do innych dziedzin kultury, zróżnicowania kultur, wymiany międzykulturowej i odzwierciedlenia tych zjawisk w twórczości artystycznej.