Kontakt Fosa Staromiejska 3, 87-100 Toruń
tel.: +48 56 611 3510
e-mail: Dziekanat_Human@umk.pl
obrazek nr 1 obrazek nr 2

Aktualności

Sesja naukowa poświęcona pamięci Profesor Teresy Friedelówny

Zdjęcie ilustracyjne

27 listopada 2021 roku, w 10 rocznicę śmierci Profesor Teresy Friedelówny, zorganizowano sesję naukową poświęconą pamięci Pani Profesor. Spotkanie odbyło się w Toruniu w Collegium Maius (ul. Fosa Staromiejska 3), w sali 307 (im. prof. Ludwika Kolankowskiego). Przybyli na nie przyjaciele, współpracownicy i uczniowie prof. Friedelówny. 

 

Program sesji

12.00-12.15

 

Otwarcie sesji

12.15-12.45

prof. Elżbieta Smułkowa Wspomnienie przyjaźni w świetle korespondencji Teresy Friedelówny, część II.

12.45-13.15

prof. Zofia Sawaniewska-Moch

Polskie słowniki regionalne (po 2010 roku). Próba porównania

13.15-13.45

prof. Czesław Łapicz, Teresa Friedelówna – 10 lat później...

13.45-14.45

Inne wspomnienia. Dyskusja

14.45

Zakończenie sesji

 

Profesor Teresa Friedelówna (28 VI 1934 Toruń – 28 XI 2011 Toruń) – polska slawistka, filolog i językoznawca. Studiowała filologię polską na UMK (1951–1955). Jej mistrzami byli m.in. Halina Turska, Konrad Górski. Do roku 1957 pracowała w toruńskiej Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika. Od września 1957 roku rozpoczęła pracę naukową na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Katedrze Filologii Słowiańskiej, początkowo jako asystent, od 1960 do 1966 roku – jako starszy asystent, następnie adiunkt (1966), docent (1975), profesor UMK (1990) i profesor zwyczajny (2000). Po przejściu na emeryturę, w 2004 roku, kontynuowała pracę w niepełnym wymiarze godzin w Instytucie Języka Polskiego. Ponad pięćdziesiąt lat pracy na UMK to czas poświęcony nie tylko na prace badawcze i nauczanie studentów. Pani Profesor pełniła także różne funkcje administracyjne, przez blisko osiem lat, z przerwami, była zastępcą dyrektora Instytutu Filologii Polskiej, w latach 1993-1996 pełniła funkcję prodziekana Wydziału Humanistycznego, od momentu powstania (w 1994 r.) do końca 1997 roku sprawowała opiekę nad Studium Języka i Kultury Polskiej dla Obcokrajowców, wiele lat była aktywnym członkiem i kilka kadencji prezesem uczelnianego Koła PTTK. Była członkiem PTJ, TMJP, ZNP oraz przez wiele lat sekretarzem II Wydziału i członkiem zarządu Towarzystwa Naukowego w Toruniu.

Najwcześniejszym nurtem badawczym podjętym przez prof. T. Friedelównę była dialektologia – prowadziła badania terenowe; wspólnie z doc. Maciejewskim przygotowała do druku obszerny zbiór tekstów gwarowych z ziemi chełmińskiej. Później w kręgu Jej zainteresowań znalazły się paleoslawistyka i historia języka. Analiza filologiczna i językowa najstarszego przechowywanego w Polsce rękopisu cerkiewnosłowiańskiego, zwanego Ewangeliarzem ławryszewskim oraz najstarszego, słowiańskiego przekładu Psalmów Dawida, tłumaczonego z greki przez Konstantyna i Metodego, datowanego na XI wiek Psałterza Synajskiego uczyniły z Teresy Friedelówny najlepszego znawcę tych cennych zabytków. W nurcie historycznojęzykowym szczególnie upodobała sobie przeszłość języka polskiego w Toruniu (XVII i XVIII wiek), tej problematyce poświęciła ponad 20 tekstów. Wszechstronną wiedzę na temat języka, historii, dialektów i stylistyki zawarła w artykułach poświęconych polszczyźnie północnokresowej i wileńskiej. Teksty autorstwa Pani Profesor pisane są piękną polszczyzną i sprawnym stylem. Przybliżają – nie tylko specjalistom – nieznane teksty oraz bogactwo i piękno ich języka.

Profesor Teresa Friedelówna była osobą o szerokich horyzontach, miała ogromną wiedzę, ugruntowaną pozycję naukową. Zapamiętaliśmy Ją jako osobę skromną, życzliwą, zdystansowaną do świata, ale otwartą na ludzi. Pani Profesor dała się też poznać jako dobry, oddany młodzieży nauczyciel. Pracę dydaktyczną traktowała z wielką odpowiedzialnością, takiej postawy wymagała też od swoich uczniów. Będziemy pamiętać Jej pogodę ducha, dyskretną opiekę oraz cenne wskazówki i inspiracje naukowe.

 

Wybrane pozycje bibliograficzne prof. Teresy Friedelówny:

1968 – Kategoria plurale tantum w języku polskim. Toruń, Wydawnictwo TNT, s.170.

1971 – Miejsce Ewangeliarza ławryszewskiego wśród aprakosów starosłowiańskich. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej t.10, s.193-198.

1974 Ewangeliarz ławryszewski. Monografia zabytku. Wrocław 1974, Ossolineum, s.280. Komitet Słowianoznawstwa PAN. Monografie slawistyczne 28.

1979 – Język staro-cerkiewno-słowiański. Toruń, s. 89. Skrypty i teksty pomocnicze UMK (wspólnie z Cz. Łapiczem; 1983 - wyd.2 rozszerzone, s. 207; 1997 - wyd.3 rozszerzone, s. 215).

1988 – Życzliwa przestroga jako się od infekcyjej morowego powietrza prezerwować (1708). Rocznik Toruński 18, Toruń, s.123-152.

1990 – Świat roślinny w psalmach. O nazwach roślin w scsłowiańskim Psałterzu synajskim.

AUNC Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Polska 34, s.31-46.

1992 – Polskie terminy farmaceutyczne w podręczniku Onomasticum trilingue Latino-Germanico-Polonicum... w: Odmiany polszczyzny XVII wieku. Lublin, s.115-122.

1993 – Biblijna onomastyka w staro-cerkiewno-słowiańskim Psałterzu synajskim. AUNC Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Polska 40, s.3-25.

1996 – Język polskich testamentów w księgach ławniczych Torunia. Polszczyzna regionalna Pomorza 7. Warszawa, s.31-42.

1997 – Broszura C. Flinsbacha Dzień sądny... i jej tłumacz. Przyczynek do historii języka polskiego w Królewcu. Obraz językowy słowiańskiego Pomorza i Łużyc. SOW, Warszawa, s.319-326.

2001 – Słowo i obraz. O drodze krzyżowej w poreformackim kościele św. Piota i Pawła w Toruniu. Prace Językoznawcze 26, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego nr 2002. Katowice, s.37-43.

pozostałe wiadomości