Fosa Staromiejska 3, 87-100 Toruń
tel.: +48 56 611 3510
e-mail: Dziekanat_Human@umk.pl

Dr hab. Iwona Kaproń-Charzyńska, prof. UMK

Kwalifikacje zawodowe

Magisterium: mgr filologii polskiej, 1996, UMK w Toruniu, temat pracy: Przymiotniki proste z formantem paradygmatycznym; opiekun naukowy: prof. dr hab. Krystyna Kallas;
Doktorat: dr nauk humanistycznych, 2004, UMK w Toruniu, temat rozprawy: Rzeczownikowe i przymiotnikowe derywaty ujemne we współczesnym języku polskim; promotor: prof. dr hab. Krystyna Kallas;
Habilitacja: doktor habilitowany w dziedzinie nauk humanistycznych, dyscyplina językoznawstwo, 2015, Wydział Filologiczny UMK w Toruniu, temat rozprawy: Pragmatyczne aspekty słowotwórstwa. Funkcja ekspresywna i poetycka, Toruń 2014.
Studia podyplomowe i kursy:
- Podyplomowe Studium Logopedii (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), 2013-2015.
- Podyplomowe Studium Nauczania Języka Polskiego jako Obcego (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), 2019-2020.
- Kurs dokształcający w zakresie zdalnego nauczania w praktyce (Uniwersytet Mikołaja Kopernika), 2015.

Dane korespondencyjne

e-mail: ikap@umk.pl

Funkcje w instytucjach / organizacjach ogólnopolskich i międzynarodowych

Członek Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
Członek Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego
Członek Towarzystwa Naukowego w Toruniu
Członek Polskiego Towarzystwa Logopedycznego
Członek Rady Naukowej Polskiego Stowarzyszenia Turystyki Kulinarnej
Członek Komitetu Okręgowego Olimpiady Literatury i Języka Polskiego

Funkcje w UMK

Kierownik Niestacjonarnego Studium Filologii Polskiej (1.10.2006 r. – 30.09.2007 r.; 1.03.2008 r. – 30.09.2009 r.)
Zastępca dyrektora Instytutu Języka Polskiego (1.10.2009 r. – 14.02.2010 r.)
Sekretarz redakcji czasopisma „Linguistica Copernicana” (2009-2019)

Wyróżnienia i nagrody

Nagroda Indywidualna Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu II stopnia za osiągnięcia uzyskane w działalności naukowo-badawczej w 2005 r.
Nagroda Indywidualna Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu III stopnia za osiągnięcia uzyskane w działalności naukowo-badawczej w 2016 r.

Przedmiot badań naukowych:

Współczesne językoznawstwo polonistyczne: gramatyka (problemy fonetyki i morfologii), leksyka (problemy pragmatyki, stylistyki i kultury języka); psycholingwistyka; dydaktyka i glottodydaktyka polonistyczna.

Szczegółowe zagadnienia, które podejmuję w pracy badawczej, obejmują m.in. problemy słowotwórstwa współczesnej polszczyzny, dynamikę zasobu leksykalnego języka polskiego, ekspresywność języka, kreatywność językową, także w aspekcie mediolingwistycznym, zagadnienia błędu oraz normy komunikacyjnej, zaburzoną i niezaburzoną kompetencję językową oraz komunikacyjną użytkowników polszczyzny jako języka pierwszego, odziedziczonego i obcego, świadomość lingwistyczną oraz metalingwistyczną, zjawiska językowe współczesnej polszczyzny w kontekście kulturowym.

WYKAZ PUBLIKACJI:

Monografie

Derywacja ujemna we współczesnym języku polskim. Rzeczowniki i przymiotniki, Wydawnictwo TOP KURIER, Toruń 2005, ss. 221.
Pragmatyczne aspekty słowotwórstwa. Funkcja ekspresywna i poetycka, Toruń 2014, ss. 229.
REPOZYTORIUM: http://repozytorium.umk.pl/handle/item/2972.
Kształtowanie się systemu językowego w zakresie kategorii przypadka rzeczowników u dzieci 5- i 6-letnich, Toruń 2016, ss. 180. (współautor Joanna Kamper-Warejko)

Wybrane artykuły naukowe

Kontekstowe wyznaczniki kreatywności leksykalnej, w: Odaloš P. (red.), Zborník materiálov z 9. medzinárodnej vedeckej konferencie o komunikácii „Synchrónne a diachrónne kontexty jazykovej komunikacie”, Banská Bystrica 17. – 18. 9. 2015, Banská Bystrica 2018, s. 204-212.
Kreatywność językowa i jej wybrane mechanizmy w kontekście wtórnej oralności, „Prace Filologiczne” LXXI, 2017, s. 177–186.
Słowa do oglądania w komentarzach internetowych, w: „Internet jako przedmiot badań językoznawczych”, red. Ewa Kołodziejek, Rafał Sidorowicz, ROZPRAWY I STUDIA T. (MLXXV) 1001, Szczecin 2017, s. 27-42.
(z J. Kamper-Warejko), Terminy metalingwistyczne w świadomości uczniów klas trzecich – na przykładzie nazw części mowy, „Białostockie Archiwum Językowe”, 2017, nr 17, s. 177–186.
(z J. Kamper-Warejko), Od fanów dla fanów. Komentarze serialowe jako nowe zjawisko komunikacyjne, „Przestrzenie Teorii”, 2018, nr 29, s. 277-313.
Santo Domestos, Gargamele, Vina Tusca – Viva San Escobar! Uwagi o nazwach własnych dostępnych na fanpage’u San Escobar, w: A. Chomová, Jaromír Krško, Iveta Valentová (red.), Konvergencie a divergencie v propriálnej sfére, 20. slovenská onomastická konferencia Banská Bystrica 26.–28. júna 2017, VEDA, Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, Bratislava 2019, s. 525-535.
(z M. Wiśniewskim), Kreatywność leksykalna a etyka słowa (na przykładzie komentarzy internetowych), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”, 2018, vol. 25 (45), nr 1, s. 77-92; DOI: 10.14746/pspsj.2018.25.1.5.
Poprawność a funkcjonalność. O normie językowej i działalności kulturalnojezykowej w kontekście zmian w komunikacji, w: M. Gębka-Wolak, A. Krawczuk (red.), „Z bliska i z daleka. Język polski w badaniach językoznawców lwowskich i toruńskich”, Toruń 2019, s. 199-216.
(z M. Gębką-Wolak), Wielka litera w tekstach urzędowych. Wybrane problemy związane ze stosowaniem kryterium znaczeniowego, Poradnik Językowy 2020, z. 2, s. 46-60. DOI: 10.33896/PorJ.2020.2.3
Ocena oraz stymulowanie rozwoju kompetencji językowych i komunikacyjnych uczniów, w: M. Karwatowska, M. Latoch-Zielińska, I. Morawska (red.), „Ocenianie w szkole na cenzurowanym. Badania – Dylematy – Inspiracje”, Lublin 2020, s. 117-135.

Redakcje naukowe

Studia z gramatyki i leksykologii języka polskiego. Prace dedykowane Profesor Marii Szupryczyńskiej, red. M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska, M. Urban, Toruń 2003.
Studia nad słownictwem dawnym i współczesnym języków słowiańskich, red. Joanna Kamper-Warejko, Iwona Kaproń-Charzyńska, Joanna Kulwicka-Kamińska, Toruń 2007.
Z zagadnień leksykologii i leksykografii języków słowiańskich, red. Joanna Kamper-Warejko, Iwona Kaproń-Charzyńska, Toruń 2007.
System – Tekst – Człowiek. Studia nad dawnymi i współczesnymi językami słowiańskimi, red. M. Gębka-Wolak, J. Kamper-Warejko, I. Kaproń-Charzyńska, Toruń 2016.
Języki słowiańskie w kontekstach kultur dawnych i współczesnych, red. M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska, J. Kamper-Warejko, Toruń 2018.

Pełny wykaz publikacji

Działalność popularyzatorska:

Promocja języka polskiego w kraju:

Toruński Festiwal Nauki i Sztuki – współorganizacja i współprowadzenie imprez: Dzień dobry! Siema! Cześć! Językowy savoir-vivre, Czy można zaprosić do konkursa, Polacy nie gęsi – konkurs wiedzy o języku polskim, Językowi tropiciele – gra miejska, Co komunikuje ludzki głos?, Popołudnie z dobrą polszczyzną (2006, 2009, 2010, 2011, 2012, 2014, 2017, 2019).

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu – współorganizacja i współprowadzenie (z M. Gębką-Wolak) warsztatów językowych i dyktand dla urzędników (21.01.2018 r.; 27.01.2020 r.)

Szkolenia: Dobre obyczaje w pracy: obywatel-urzędnik, przełożony-podwładny. Grzeczność językowa. Redagowanie pism urzędowych: sporządzanie protokołów, notatek służbowych, adnotacji, przygotowywanie postanowień i decyzji administracyjnych (Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, 2004-2008); Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród studentów obcokrajowców na temat kształcenia online w czasie pandemii koronawirusa (szkolenia online „Bliżej studenta zagranicznego”, 5-6.06.2020, 12-13.06.2020, 2-3.10.2020).

Wykłady: dla nauczycieli – Części mowy w świadomości uczniów klas trzecich (Szkoła Podstawowa nr 7 w Toruniu, 2017); dla seniorów – Od opisu do kreacji rzeczywistości, czyli o różnych celach i niepożądanych skutkach użycia języka (Zbójno, organizator Instytut Dyskursu i Dialogu, 2018).

Warsztaty: dla licealistów – Co można zwiedzić w San Escobar? Kreatywność nazewnicza a potrzeby komunikacyjne użytkowników języka, (Wydział Filologiczny UMK, Collegium Maius, 2017); Emisja głosu (Gimnazjum i Liceum Akademickie w Toruniu, 2017 – 2018); dla studentów – Emisja głosu (Wydział Filologiczny UMK, czerwiec 2019); Warsztaty logopedyczne dla obcokrajowców (Wydział Filologiczny UMK, czerwiec 2018, listopad 2019).

Inne: „Dyktando Mogileńskie” – współorganizator (2012, 2013); Ogólnouniwersytecki Konkurs Recytatorski juror (2016 – 2019); debata „Toruńskie Dziewuchy pytają o żeńskie końcówki” – ekspert (organizator „Toruńskie Dziewuchy”, 4.12.2018).

Promocja języka polskiego za granicą:

Konsultacje logopedyczne: konsultacje dla dzieci przedszkolnych oraz szkolnych z językiem polskim jako odziedziczonym, Centrum Edukacyjne „Bajka”, Perth, Wielka Brytania (6-11.06.2019, 16-20.01.2020).

Zajęcia rozwijające kompetencje językowe: współprowadzenie zajęć dla dzieci przedszkolnych z językiem polskim jako odziedziczonym, Centrum Edukacyjne „Bajka”, Perth, Wielka Brytania (16-20.01.2020).