Wiadomości
Obcy we wsi? Studenckie badania terenowe na Warmii
W dniach 23-30 kwietnia 2022 r. studentki i studenci etnologii – antropologii kulturowej UMK brali udział w badaniach terenowych na Warmii we wsiach Godki, Pupki, Węgajty i Nowe Kawkowo. Badania pod hasłem „Obcy we wsi?” dotyczyły tożsamości ludzi i miejsc, w których niemal wszyscy mieszkańcy są przyjezdni. Dla wielu wyruszających w teren była to pierwsza okazja wypróbowania swych sił w roli badaczy terenowych po okresie pandemicznych utrudnień. Obóz szkoleniowo-badawczy poprowadziła dr Maja Dobiasz-Krysiak.
Studenci w ramach badań interesowali się głównie problematyką tożsamości ludzi mieszkających w nowoosiedleńczych wioskach koło Olsztyna oraz tym jak wytwarzana jest „swojskość” i „tutejszość” w sytuacji, gdy wszyscy są przyjezdni. Teren, w którym prowadzone były badania jest różnorodny i ciekawy. Od lat 80. trwają tam migracje ludności miejskiej na wieś. Pierwsze z nich splatały się z wprowadzeniem stanu wojennego w Polsce oraz toczącymi się na Warmii procesami przesiedleńczymi (wyjazdy do RFN w ramach drugiej tzw. akcji łączenia rodzin w latach 1971-1989). Stąd obecność w krajobrazie opuszczonych warmińskich gospodarstw, które stawały się domami nowych osiedleńców. Byli to często twórcy, artyści, którzy poszukiwali na wsi oaz ideowej wolności. Do dziś tworzą oni np. Teatr Węgajty, Scholę Teatru Węgajty, Edukacyjne Gospodarstwo Ekologiczne Godki 22. W późniejszych latach następowały kolejne fale migracji – nowi osiedleńcy tworzą dziś alternatywne instytucje kultury (Lawendowe Muzeum Żywe im. Jacka Olędzkiego, Galeria Kawkowo, Cegielnia Art, Koronczarnia, Permakultura Skolity), galerie, domy gościnne. Co roku odbywa się tam festiwal Ręką Dzieło, mieszkańcy redagują też własne media („Magazyn Warming”), tworzą opowieści i narracje na swój temat. Alternatywny styl życia który prowadzą jest całościowy – obejmuje codzienność, twórczość i pracę czy prowadzenie biznesu. Powołują nowe społeczności wiejskie z wyboru, zakładają nowe miejsca wspólne i tworzą ofertę kulturalną zarówno dla członków własnej społeczności, jak i dla lokalnych mieszkańców i osób przyjeżdżających tam z miast.
W trakcie badań terenowych studentki i studenci przyglądali się tej działalności, zbierali relacje i słuchali narracji o tych miejscach oraz relacjach między twórcami, a innymi mieszkańcami. Do tego – przemierzali na rowerach warmińskie bezdroża, łuskali lawendę, przeżywali etnograficzne wzloty i kryzysy, kolędowali w Teatrem Węgajty, robili ogniska, głaskali psa Borsuka i integrowali się jako grupa. Efektem studenckich badań będzie tematyczny numer czasopisma „Okolice".