Koreańskie płyty szelakowe z Biblioteki Uniwersyteckiej zbadane, przetłumaczone i opisane przez dr Monikę Lecińską-Ruchniewicz – japonistkę, koreanistkę i sinologa z Katedry Orientalistyki Instytutu Literaturoznawstwa UMK.
W 1949 roku w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu utworzony został Gabinet Muzyki. Początkowo gromadzono tam głównie rękopisy i stare druki muzyczne oraz wydawnictwa nutowe. Zakup w 1958 r. kolekcji płyt od Edwarda Kuczyńskiego (1905-1958), wileńskiego artysty grafika i melomana, zapoczątkował nową kategorię zbiorów - dokumentów dźwiękowych - i tym samym stał się zaczątkiem fonoteki. Zgromadzona kolekcja płyt jest różnorodna pod względem formy i treści. W jej skład wchodzą płyty szybkoobrotowe z początku XX w., zwane też szelakowymi, analogowe oraz CD i DVD. Do płytoteki od samego początku dobierane są przede wszystkim nagrania zaliczane do klasycznego kanonu literatury muzycznej w interpretacji wybitnych artystów i zespołów polskich oraz obcych. Ponadto gromadzone są szeroko rozumiane polonica, reprezentatywne wydawnictwa obce, nagrania polskiej i zagranicznej muzyki rozrywkowej, a także nagrania z muzyką jazzową i ludową. Zbiory fonograficzne liczą obecnie 13007 jednostek inwentarzowych.Do najcenniejszych w fonotece należą nagrania o charakterze historycznym, to znaczy wydane w początkowym okresie dziejów fonografii. Mowa tu o nagraniach akustycznych przypadających na lata 1900-1925/1927 i elektrycznych dokonanych w latach 1925/1927-1945, utrwalonych na szelakowych płytach szybkoobrotowych. Uniwersytecka fonoteka posiada 946 płyt szybkoobrotowych, z czego 142 to nagrania akustyczne utrwalone na płytach patefonowych i gramofonowych w latach 1910-1927 i 543 nagrania elektryczne wydane do końca II wojny światowej.
W roku 2000 trafił do Biblioteki Uniwersyteckiej księgozbiór, archiwum oraz pamiątki po zmarłym w Paryżu w 1997 roku księgarzu, bibliofilu i muzykologu Bronisławie Mazowieckim (1907-1997). Wśród przekazanych archiwaliów znalazły się także nagrania. Licząca 350 jednostek kolekcja, to zbiór płyt szelakowych oraz winylowych, które reprezentują wszystkie znaczące ówczesne zagraniczne firmy fonograficzne: Gramophon, His Master’s Voice, Columbia, Pathe, Odeon, Polydor, Parlophone, Telefunken i inne mniejsze. Na krążkach zarejestrowany jest różnorodny repertuar w wykonaniu wielu najwybitniejszych artystów z przełomu XIX i XX wieku. Przeważają nagrania wokalne z towarzyszeniem fortepianu lub orkiestry w interpretacji największych śpiewaczek operowych, m.in. takich jak: Amelita Galli-Curci czy Luisa Tetrazzini, a także płyty szelakowe z artystyczną muzyką instrumentalną w wykonaniu takich sław jak: Alfred Cortot, Dinu Lipatti, Jascha Heifetz, Fritz Kreisler czy Stefan Frenkl i Ignacy Friedmann Niejednokrotnie są to jedyne nagrania polskich i zagranicznych artystów dostępne w polskich bibliotekach.
Pośród tych dźwiękowych rar znalazły się cztery płyty szelakowe, odtwarzane z szybkością 78 obrotów na minutę, które do roku 2024 nie zostały opracowane z uwagi na nieznajomość języka koreańskiego, w którym zostały nagrane i wydane. Dopiero współpraca z Panią dr Moniką Lecińską-Ruchniewicz z Katedry Orientalistyki, Instytutu Literaturoznawstwa UMK pozwoliła rozwiązać zagadkę związaną z zawartością płyt. Każda płyta zawiera dwa nagrania zarejestrowane osobno na każdej ze stron krążka, co było charakterystyczne dla nagrań na płytach szelakowych. Na czterech płytach szybkoobrotowych o sygnaturach 3443-3446 zostały utrwalone północno koreańskie pieśni ludowe i pieśni narodowo-patriotyczne na głos solo lub duet z towarzyszeniem Orkiestry Koreańskiej Armii Ludowej lub Sekcji muzyki instrumentalnej Narodowego Teatru Sztuki. Płyta o sygnaturze 3443, to prawdziwe cimelium. Na krążku został nagrany Hymn Korei Północnej, skomponowany przez Kim Won-gyun do tekstu Pak Seyŏng oraz Pieśń o generale Kim Ir Senie , skomponowana przez Kim Won-gyun z tekstem Ri Ch'an w interpretacji Chóru i Orkiestry Narodowego Teatru Sztuki. Płyty zostały wydane przez Choson Records (Północno Koreańskie Studio Nagrań), a nagrane w Pjongjang w Narodowym Studio Nagrań Munhwa Sonjon Som Records. Niestety nie udało się dokładnie ustalić roku wydania płyt, jedynie na podstawie działalności koreańskiej wytwórni Choson Records z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że nagrań dokonano w latach 50. XX wieku. Numery katalogowe płyt: k-352/583, k-352/584; k-50451/453, 50451/5074-ID; k-40177/579, k-40178/580; k-40130, k-40092/564.
Autorka tekstu: Ilona Lewandowska, BU UMK
