Polska Akademia Umiejętności przyznała Stypendia Fundacji Lanckorońskich na prowadzenie badań w 2024 roku. Wśród stypendystów jest dr Jakub Kłeczek, który realizować będzie projekt pt. "Archeologia teatru mechanicznego – wędrowne trupy i kultura mediów na przykładzie twórczości Oskara Gierkego" (miesięczny wyjazd do Austrii, Wiedeń/Graz).
Serdecznie gratulujemy!
Stypendia Fundacji Lanckorońskich i Fundacji z Brzezia Lanckorońskich na rok 2024
O badaniach:
Projekt zakłada zbadanie archiwum działalności Oskara Gierkego w Grazu (Austria) oraz wybranych źródeł dotyczących teatru mechanicznego w Wiedniu. Gierke zaczynał jako twórca unikalnej formy kultury wizualnej – znanej jako pokazy teatrów mechanicznych. Ten popularny rodzaj atrakcji rozwijał się od lat trzydziestych dziewiętnastego wieku. Widowiska tego typu polegały na tworzeniu ruchomych obrazów przy użyciu płaskich mechanicznych lalek poruszającymi się w poprzek sceny po szynach. Jest to forma pokrewna ruchomym panoramom, latarniom magicznym, automatom i theatrum mundi. Gierke wkrótce po upowszechnieniu się pokazów filmowych – najpierw łączył, a następnie zastąpił programy teatru mechanicznego – pokazami kinematograficznymi. Korzystał przy tym z tych samych schematów dystrybucyjnych, co we wcześniejszej działalności. Teatry mechaniczne dziewiętnastego wieku pozostają w ścisłej relacji z historią ruchomych obrazów, a przykład życiorysu twórczego Gierkego może okazać się tutaj kluczowy. Zadanie badawcze uzupełnia dyskurs dotyczący wczesnej formy ruchomych obrazów, która miała istotny wpływ na formowanie się schematów doświadczeń późniejszej kultury wizualnej. Prowadzi do reorientacji przedmiotu studiów jakim jest teatr mechaniczny, który do tej pory analizowany był przede wszystkim przez badaczy teatru lalek i dziejów widowisk, a nie przez uczonych zajmujących się kulturową historią wizualności i mediów.
O stypendiach Fundacji Lanckorońskich i Fundacji z Brzezia Lanckorońskich:
Polska Akademia Umiejętności dysponuje stypendiami Fundacji Lanckorońskich i Fundacji z Brzezia Lanckorońskich na prowadzenie badań w Rzymie, Wiedniu, Londynie i innych ośrodkach naukowych Europy.
W wyniku umowy Fundacji Lanckorońskich z Polską Akademią Umiejętności z dnia 6 i 23 X 1995, rozszerzonej na Fundację z Brzezia Lanckorońskich, a następnie uzupełnionej 12 IX 2012, Fundacje przekazały PAU gestię swoich stypendiów, od lat przyznawanych humanistom polskim na badania zagraniczne.
Biogram:
Jakub Kłeczek – doktor nauk humanistycznych, adiunkt na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, badacz sztuk performatywnych i archeolog mediów. Kieruje projektem naukowym "Performans intermedialny z perspektywy archeologii mediów. Awangarda sztuk performatywnych oraz popularne widowiska XIX i XX wieku" finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki. W 2022 roku odbył staż podoktorski na University of California, Los Angeles w Department of Design Media Arts. Autor książki "Performans cyfrowy - historycznomedialne przemiany" oraz ponad trzydziestu artykułów poświęconych sztukom performatywnym i mediom.